İsrail’in eski Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı, emekli General Giyora Eiland, “İsrail, Gazze savaşında feci bir şekilde başarısız oldu” dedi.

Hedeflere Ulaşamamak ve Kendi İradesini Dayatamamak

İsrail’in kuzey Gazze’yi boşaltma planı olan “Generaller Planı”nın mimarı olarak bilinen Eiland, Gazze savaşındaki yenilginin şu iki kıstasla ölçülebileceğini belirtti:
1. Hangi taraf hedeflerine ulaştı?
2. Hangi taraf iradesini diğerine kabul ettirdi?

Eiland, “Gazze anlaşmasına baktığımızda İsrail’in Refah sınır kapısını açtığını, Netsarim bölgesinden çekildiğini ve binlerce Filistinlinin kuzeye geri döndüğünü görüyoruz” ifadelerini kullandı.

Generaller Planı Nedir?

Generaller Planı’nın adı, İsrail medyasında ilk kez geçtiğimiz yıl eylül ayı başlarında gündeme geldi. İsrail yedek subaylar ve savaşçılar forumuna göre bu plan iki merhaleden oluşan bir askeri stratejiydi.

Planın birinci merhalesi, kuzey Gazze’de o dönemde kalan halkın göç ettirilmesini ve bu bölgenin ikinci merhalede askeri alan ilan edilmesini öngörüyordu. Bu deneyim daha sonra Gazze’nin tamamına yayılacaktı.

Plan ayrıca, Netsarim’in kuzeyindeki bölgenin kapalı bir askeri alan haline getirilmesini ve yaklaşık 300 bin Filistinlinin bir hafta içinde kuzey Gazze’den zorla göç ettirilmesini hedefliyordu.

Bu planın amacı, bölgeyi tamamen boşaltarak Hamas’ın kuzey Gazze’deki varlığını ortadan kaldırmak, bölgeyi kapalı bir askeri alan haline getirmek ve insani yardımların girişini engellemekti.

İsrail’in Üç Büyük Hatası

Ateşkes anlaşması öncesinde İsrail’in Yediot Aharonot gazetesinde yayımlanan bir makalesinde Eiland, İsrail’in Gazze’de izlediği askeri stratejiyi tenkit etti. Ona göre askeri baskı tek başına İsrail’in hedeflerine ulaşması için yeterli değildi. İsrail’in savaş sırasında yaptığı üç temel hatayı sıraladı:

1. ABD’nin Yanlış Telkinini Benimsemek

Eiland, İsrail’in en büyük hatalarından birinin, ABD’nin Hamas’ı IŞİD ile eşitleyen telkinini benimsemesi olduğunu söyledi.

Ona göre, Hamas sadece “Gazze halkına kendisini zorla kabul ettiren bir terör örgütü” değil, Gazze Devleti’dir ve bu devlet 7 Ekim 2023’te İsrail’e savaş ilan etmiştir. Eiland, devletler arasındaki savaşların genellikle düşmana ekonomik ambargo uygulamayı ihtiva ettiğini belirtti.

Bu bakış açısına göre İsrail, savaş süresince Gazze’ye temel ihtiyaç maddelerini sağlamak zorunda değildi. Aksine, ambargoyu daha da sıkılaştırabilirdi.

2. Düşmanın Zayıf Noktalarını Kullanamamak

Eiland, savaşın amacının karşı tarafı iradesi dışında hareket etmeye zorlamak olduğunu ve bunun üç temel metodu bulunduğunu belirtti:
• Ekonomik yaptırımlar uygulamak: Bu, halk arasında öfke ve huzursuzluk doğurur. Eiland, Generaller Planı’nın da bu prensibe dayandığını ve bu stratejinin kuzey Gazze’de uygulandığını söyledi.
• Gazze içinde alternatif bir yönetimi desteklemek: Ancak İsrail, savaş boyunca böyle bir alternatifi reddetti.
• Toprak kaybı tehdidinde bulunmak (yani zorla göç ettirme): İsrail’in bu stratejiyi henüz denemediğini belirtti.

Eiland’a göre İsrail, sadece askeri baskıya dayalı geleneksel stratejileri tercih etti ve bu büyük bir hata oldu. Çünkü Hamas, bu tür askeri baskılara karşı 15 yıldır hazırlık yapıyordu.

3. Savaş Sonrası İçin Siyasi Bir Plan Oluşturmamak

Eiland, İsrail’in savaş sonrası Gazze için net bir siyasi plan ortaya koyamamasını da büyük bir hata olarak değerlendirdi.

7 Ekim saldırısından sonra dönemin ABD Başkanı Joe Biden İsrail’i ziyaret ettiğinde, Başbakan Binyamin Netanyahu’ya savaşın bir sonraki aşamasıyla ilgili planları soruldu. Ancak Netanyahu’nun cevabı “O merhaleye geldiğimizde konuşuruz” şeklinde oldu.

Eiland’a göre bu cevap, siyasi bir vizyona sahip olmamanın itirafıydı. Oysa İsrail hükümeti, Gazze’de bölgesel ya da siyasi bir çıkarının olmadığını, sadece güvenlik çıkarı olduğunu -bu çıkarın da bölgenin tamamen silahsızlandırılmasıyla sağlanacağını- açıkça ilan etmeliydi.

Ayrıca İsrail, bölgenin silahsızlandırılmasını garanti edebilecek herhangi bir Arap ya da Batı planını tartışmaya hazır olduğunu göstermeliydi.

Askeri Baskı Tek Başına Yeterli Değil

Eiland, makalesinin sonunda İsrail’in gelecekteki savaş stratejilerini yeniden gözden geçirmesi gerektiğini vurguladı. Ona göre:
• Sadece askeri baskıya dayalı bir strateji, büyük hedeflere ulaşmak için yeterli değildir.
• Düşman rejimini çökertmek ve uzun vadeli güvenlik ve siyasi hedeflere ulaşmak için ekonomik ve siyasi araçlar da devreye sokulmalıdır.

Eğer İsrail, bu stratejileri benimsemezse, Gazze savaşının süresiz olarak uzayabileceğini ve kesin bir zafer elde edilemeyeceğini ifade etti.

Kaynak: İsrail basını