Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Salı günü yayınladığı son Bölgesel Ekonomik Beklentiler raporunda, Şubat 2025'teki görünümüne kıyasla bu yıl için bölgesel ekonomik büyüme tahminlerini yüzde 0,2 puan düşürdü.

Banka şimdi EBRD bölgelerindeki büyümenin 2025'te yaklaşık yüzde 3 olmasını, 2026'da ise marjinal bir artışla yüzde 3.4'e yükselmesini bekliyor.

Bu olumsuz tahminin başlıca nedeni gümrük tarifelerindeki artışlar ve süregelen jeopolitik belirsizliğin tedarik zincirleri ve ticaret üzerindeki etkisi. Geciken dış talep de bu görünüm üzerinde etkili oldu.

Güçlü iç talep, gevşek mali politikalar ve güçlü nominal ücret artışı da EBRD bölgelerindeki enflasyonu artırmakta. Eylül 2024'te yüzde 5,3'e gerileyen ortalama enflasyon, bu yılın Şubat ayında yüzde 6,1'e yükseldiEBRD bölgelerindeki ortalama borcun önümüzdeki dört yıl boyunca gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yaklaşık yüzde 52'si ile aşağı yukarı aynı kalması muhtemel.

Ancak bu görünüm, hükümetlerin daha sıkı mali politikalar açıklayacağını varsayıyor; bu politikalar arasında sanayi politikaları, savunma ve faiz ödemeleri harcamalarının artması ve bazı harcama alanlarında kesintilere gidilmesi de yer alıyor.

ABD gümrük tarifeleri, özellikle Almanya gibi kilit Avrupa ekonomilerinde küresel tedarik zincirlerini etkileme potansiyeline sahip. Ancak, özellikle nispeten daha düşük tarifelere sahip ülkeler üzerinden ticaretin yönlendirilmesi, daha yüksek ABD tarifelerinin etkisinin dengelenmesine ve dağıtılmasına yardımcı olabilir.EBRD açıklamasında, "Banka'nın bölgelerinden yapılan ithalat üzerindeki ortalama efektif ABD tarifesinin, ihracat kompozisyonunun değişmediği varsayımıyla, 2024 yılında yüzde 1,8'den yüzde 10,5'e yükseleceği tahmin edilmektedir," denildi.

EBRD'nin baş ekonomisti Beata Javorcik bir basın açıklamasında, "Yeni açıklanan tarifelerin makroekonomik etkilerinin tam olarak anlaşılması zaman alacak olsa da, bölgelerimizin belirsizliğin arttığı ve büyümenin yavaşladığı bir döneme girdiği şimdiden açıktır," dedi.

Javorcik, şöyle devam etti:

"Yapıcı diyalog yoluyla ticaret gerilimlerinin azaltılması ve kilit paydaşlar arasında ticaret politikası üzerinde uzlaşı sağlanması, belirsizliğin uzamasının acı verici ekonomik maliyetler doğurması nedeniyle hayati önem taşımaktadır."

En çok hangi EBRD bölgelerinin etkilenmesi bekleniyor?

EBRD'ye göre Batı Balkanlar, Baltık ülkeleri ve Orta Avrupa'nın büyümede en büyük düşüşü yaşaması bekleniyor.

Batı Balkanlar'ın GSYH'sinin 2025'te yüzde 3,2 olması, gelecek yıl ise Sırbistan'daki siyasi çalkantıların yanı sıra daha gelişmiş Batı Avrupa ekonomilerindeki büyümenin azalmasının yayılma etkileri nedeniyle hafif bir artışla yüzde 3,4'e yükselmesi bekleniyor.

Sırbistan, Kuzey Makedonya, Bosna Hersek ve Karadağ'ın bu yıl en çok etkilenen Batı Balkan ülkelerinden bazıları olması muhtemel.

Orta Avrupa ve Baltık ülkeleri için ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 2.4, 2026'da ise yüzde 2.7 olması bekleniyor.

Bunun başlıca nedeni yeni gümrük tarifelerinin etkisi ve özellikle Almanya'dan gelen dış talebin yavaşlamasının yanı sıra küresel politika belirsizliğinin artmasıdır.

Slovak Cumhuriyeti, Estonya ve Macaristan'ın EBRD'nin Şubat 2025 tahminlerine göre en keskin aşağı yönlü revizyonları yaşayarak en çok etkilenen ülkeler olması bekleniyor.

Güneydoğu AB ekonomilerinde de büyüme tahminleri yavaşlıyor. GSYH'nin 2025'te yüzde 2'ye yükselmesi bekleniyor ve 2024'te görülen yüzde 1,6'dan bir artış olacak, ancak yine de önceki büyüme tahminlerinden daha düşük seviyede kalacak.

Bu toparlanmanın esas olarak Bulgaristan'ın talebinden kaynaklanması bekleniyor. 2026 yılında ülkede GSYH'nin yüzde 2,4 olması tahmin ediliyor.

Bu yıl Orta Asya'daki ekonomik büyümenin yüzde 5,5'e düşmesi ve 2026'da da yüzde 5,2'ye gerilemesi bekleniyor. Düşen emtia fiyatlarının Moğolistan ve Kazakistan için ekonomik büyümeyi azaltması muhtemel.

Güney ve Doğu Akdeniz'de ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 3,6 olması, 2026'da ise hafif bir artışla yüzde 3,9'a yükselmesi bekleniyor.

Türkiye'nin GSYH'sinin, beklenenden daha sıkı para politikası ve yavaşlayan dış ve iç talep nedeniyle

geçen yıl yüzde 3,2'den bu yıl yüzde 2,8'e düşmesi bekleniyor. Bununla birlikte, ekonomik büyümenin 2026 yılında yüzde 3,5'e geri dönmesi muhtemel görünüyor.

Doğu Avrupa ve Kafkasya'da GSYH'nin 2025'te yüzde 3,5 olması ve 2026'da yüzde 4,3'e yükselmesi beklenirken, Ukrayna'nın enerji altyapısında devam eden hasar ve zayıf AB talebi, Moldova ve Ukrayna'nın görünümünü olumsuz etkileyebilir.